- სხეულის მდებარეობა სივრცეში. ათვლის სისტემები
განვიხილოთ ავტომობილის მოძრაობა გზატკეცილის წრფივ უბანზე. შევისწავლოთ ავტომობილის მოძრაობა, ნიშნავს, დროის ნებისმიერ მომენტში განვსაზღვროთ მისი მდებარეობა სივრცეში, ე.ი. მივუთითოთ რა მანძილითაა დაშორებული ათვლის სხეულიდან. ამ შემთხვევაში ათვლის სხეული შეიძლება იყოს შენობა, ხე, ბოძი და ა.შ. ავტომობილი (A) და ათვლის სხეული (O) ჩავთვალოთ ნივთიერ წერტილად, გზატკეცილის უბანი (OA) კი–წრფედ.
O წერტილი მივიჩნიოთ ათვლის სათავედ და მას დავუკავშიროთ X ღერძი(სურ.1.1), მაშინ ავტომობილის მდებარეობა განისაზღვრება ერთი კოორდინატით (X1) მანძილით ათვლის სათავიდან სხეულის მდებარეობამდე. კოორდინატი შეიძლება იყოს როგორც დადებითი, ისე უარყოფითი სიდიდე. კოორდინატი დადებითია, თუ იგი ათვლილია O წერტილიდან ღერძის დადებითი მიმართულებით(სურ.1.1), კოორდინატი უარყოფითია, თუ იგი ათვლილია O წერტილიდან ღერძის უარყოფითი მიმართულებით(სურ.1.2)
როდესაც A წერტილი უძრავია, მისი მდებარეობის განსაზღვრა მარტივია –– საკმარისია განვსაზღვროთ მისი კოორდინატი, რომელიც მოცემულ შემთხვევაში უცვლელია. როდესაც A წერტილი მოძრაობს, მაშინ ამ მოძრაობის შესასწავლად საჭირო მისი კოორდინატის განსაზღვრა დროის ნებისმიერ მომენტში. წრფივი მოძრაობის შესასწავლად საჭიროა შევარჩიოთ ათვლის სისტემა: ათვლის სხეული, კოორდინატთა ღერძი და დროის საზომი ხელსაწყო. თუ სხეული მოძრაობს წრფეზე, მაშინ მისი მდებარეობა განისაზღვრება ერთ კოორდინატით. (სურ.01) M1 წერტილის კოორდინატი x1=3, M2 წერტილის კოორდინატი იქნება x2= - 2. ხოლო თუ სხეული მოძრაობს სიბრტყეზე, მაშინ მისი მდებარეობა განისაზღვრება ორი კოორდინატით.
  
1.3 სურათზე M წერტილის კოორდინატებია X=5 და Y=2 სივრცეში მოძრაობისას სხეულის მდებარეობა განისაზღვრება სამი კოორდინატით. 1.4.
  
| 
